Το τελευταίο καρναβάλι της Σύρου - Το Κομιτάτο του 1928

     Πολλές πόλεις στην πατρίδα μας έχουν καθιερώσει το δικό τους καρναβάλι και έχουν αποκτήσει φανατικούς φίλους , που κάθε χρόνο φορούν την καινούρια τους στολή και παρελαύνουν μαζί με το βασιλιά καρνάβαλο στους δρόμους , χαράσοντας τη δική τους πορεία στο χώρο και το χρόνο. Το καρναβάλι της Πάτρας και της Ξάνθης αλλά και άλλων λιγώτερο γνωστών προορισμών , αποτελεί πόλο έλξης ντόπιων και επισκεπτών , αφού διοργανώνονται αξιόλογες εκδηλώσεις που απογειώνουν το κέφι.

     Η Άνω Σύρος , εδώ και κάποιες δεκαετίες , ξεφαντώνει με το δικό της περίφημο καρναβάλι . Περιλαμβάνει την παρέλαση των μασκαράδων από την Πιάτσα αλλά και τα γραφικά σοκάκια της περιοχής και καταλήγει σε ένα ξέφρενο γλέντι. Οι επισκέπτες και οι ντόπιοι μασκαράδες , μικροί και μεγάλοι , ανεβασμένοι ακόμη και επάνω σε ταράτσες σπιτιών , μέσα σε μπαλκόνια και βεράντες λικνίζονται όλοι και διασκεδάζουν κάτω από τους ήχους που σκορπά ο βασιλιάς καρνάβαλος.

     Ομως τα παλαιότερα χρόνια το καρναβάλι γινότανε στην Ερμούπολη με επίκεντρο την πλατεία. Να τη γράφει η εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ της εποχής...

Το τελευταίο καρναβάλι της Σύρου


Το ''Κομιτάτο'' του 1928...

     Στα παλαιότερα χρόνια η Ερμούπολη ήταν από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας στις οποίες , κατά την περίοδο της αποκριάς , οργανώνονταν καρναβάλι σαν δημόσιο θέαμα για τη ψυχαγωγία του κόσμου. Το καρναβάλι της Ερμούπολης το έλεγαν ''κομιτάτο'', που σημαίνει επιτροπή. Το Συριανό καρναβάλι γινότανε την προτελευταία ή την τελευταία Κυριακή της αποκριάς, με επίκεντρο την πλατεία . Υστερα από μία διαδρομή από το Ηρώον , δια μέσου του συγκεντρωμένου στους δρόμους κόσμου , οι διάφορες σατυρικές ομάδες με άρματα ή και ομάδες πεζών ή και μεμονωμένων περνούσαν κοντοστέκοντας μπροστά στην επιτροπή που βρισκόταν στις σκάλες του Δημαρχείου για να βραβεύσει την καλύτερη συμμετοχή.

     Δεν ήταν όμως μόνο το κομιτάτο που ψυχαγωγούσε τους Ερμουπολίτες. Σ΄όλη τη διάρκεια , πυκνοί όμιλοι μεταμφιεσμένων (μασκαράδες) περιφέρονταν στις συνοικίες, στα συγγενικά σπίτια και βέβαια το απαραίτητο πέρασμα από την πλατεία όπου γινόταν ''του κουτρούλη το πανηγύρι''. Ολος ο κόσμος ήταν εφοδιασμένος με σακούλες χαρτοπόλεμο και κερένια αυγά γεμάτα χαρτοπόλεμο που προμηθεύονταν από τους πωλητές που ήταν παρατεταγμένοι στην πλατεία. Τα πετούσαν σε γνωστούς και αγνώστους και κυρίως σε τρυφερές υπάρξεις ενώ οι πιο τολμηρές από αυτές ανταπέδιδαν προς το ''ισχυρό φύλο'' . Η χρήση του χαρτοπόλεμου έπαιρνε τέτοια έκταση ώστε το δάπεδο της πλατείας να καλύπτεται από ένα χάρτινο χαλί. Παράλληλα σ΄ όλη τη διάρκεια της αποκριάς και ιδίως τα Σαββατοκύριακα γινόντουσαν χοροεσπερίδες στη Λέσχη υπέρ φιλανθρωπικών ιδρυμάτων , ενώ στις λαικές συνοικίες έδιναν κι έπαιρναν τα νεανικά πάρτυ τα περίφημα ''μπουγιουρούμ'' .

     Ο Γιάννης Σαμοθράκης , τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας ΘΑΡΡΟΣ γράφει για το τελευταίο κομιτάτο : 19 Φεβρουαρίου 1928 ''.....Η εκκίνηση του κομιτάτου γινόταν από την πλατεία Ηρώων την δευτέραν και ημίσειαν ώραν δια μέσου της οδού Ποσειδωνίας. Προ της επιτροπής παρήλασαν 23 άρματα, άμαξες και λοιπές παραστάσεις μεταμφιεσμένων. Η όλη παράταξη διήλθε τρεις φορές μπροστά από την εξέδρα της επιτροπής . Η σειρά των βραβείων ήταν:
1ον βραβείον δρχ. 7.000 στην παράσταση της αρπαγής της Ελένης και την μεταφορά της στην Τροίαν.
2ον βραβείον δρχ. 5.000 στην παράσταση αραβικών ηθών , την οποίαν με επιτυχία υποδύθηκαν οι άνθρωποι του ιπποδρομίου με τα γυμνασμένα τους ζώα...(σημ. του συντάκτη: την εποχή εκείνη έδινε παραστάσεις στην πλατεία πίσω από την Κοίμηση (αλάνα) ένα μεγάλο ιταλικό ιππόδρομο).
3ον βραβείον δρχ. 3.000 στην παράσταση ''Κυριακή Αργία'' στην Ελλάδα και την Αγγλία. Η παράσταση αυτή ήταν η εξυπνότερη όλου του κομιτάτου και έκανε μεγάλη εντύπωσιη η σύγκριση μεταξύ των Αγγλων οι οποίοι διέρχονται την Κυριακήν , αφιερώνοντας αυτήν για την ανάγνωση της Αγίας Γραφής και των Ελλήνων , οι οποίοι αφιερώνουν όλη την ώραν προς λατρεία του Βάκχου. Συνολικά έντεκα βραβεία απένειμε η επιτροπή, κρίνοντας αμερόληπτα με τέτοιο τρόπον ώστε κανείς να μην εγερθή κατ΄ αυτής....''

" Γλέντα λοιπόν Αποκρηά μασκαρεμένη χώρα
που ένα μόνο έμαθες στα φανερά να κλέβεις
Να γίνεσαι ρεντίκολο κάθε στιγμή και ώρα
που όλα τα μασκάρεψες κι όλα τα μασκαρεύεις
Εξω λοιπόν οι λύπες, έξω κακή καρδιά
και πάλι Καρναβάλι ανοίγει βρε παιδιά. "

Γ. Σουρής

Μπούγιουρουμ = ορίστε, περάστε. [buyurum = προστακτική του ρ. buyurmak (= διευθύνω, εξουσιάζω) που ακούγεται όταν καλούμε κάποιον στο τραπέζι για να φάει]